Czulice – historia wsi

Utworzono: wtorek, 29 wrzesień 2020 09:36 | Dariusz Grochal | Odsłony: 3374

IS CWI 394 czulice 4 Czulice to obecnie niewielka wieś w gminie Kocmyrzów-Luborzyca w Małopolsce.

Pierwsze wzmianki o Czulicach pochodzą z 1325 roku. W XIV wieku wieś była własnością Czulickich herbu Czewoja. Wjeżdżając do wsi, po prawej stronie drogi mijamy niewielki lasek. Sprawne oko zwiedzającego dostrzeże w nim niewielką kapliczkę. Nie znającemu historii, wyryte na niej daty 1410-1910 mogą wydać się dziwne. Każdy z nas zna zapewne datę bitwy pod Grunwaldem, ale czemu ktoś z okazji 500-lecia tej bitwy postawił pamiątkową kapliczkę? Otóż nie był to tylko patriotyczny odruch miejscowej ludności pragnącej upamiętnić to wielkie zwycięstwo polskiego oręża. Czulice również miały swój udział w tej bitwie. Senior rodu Imram (względnie Imbram lub Imramko) zwany też antiquus Czulicki z Czulic poległ w bitwie pod Grunwaldem.

IS czulice 1410
Wieś przez pierwszych V wieków swojego istnienia była własnością rodu Czulickich. Kolejnym rodem, który objął ją w posiadanie byli Morscy. Na początku XIX wieku właścicielem wsi został profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego – Adam Krzyżanowski. To właśnie on rozpoczął budowę zespołu dworskiego w Czulicach. Obiekt w następnych latach był wielokrotnie przebudowywany, rozbudowywany. Później Czulice były własnością Antoniego Dąbskiego a ostatnim właścicielem wsi był Franciszek Van Wollen, który przy dworze założył dużą pasiekę, w której szkoliło się Krakowskie Koło Pszczelarzy. Po II Wojnie Światowej majątek został znacjonalizowany. We dworze utworzono PGR. Obecnie zespół dworski stoi niewykorzystywany. Warto wspomnieć jeszcze o tym, że w Czulicach schronienie znalazło wielu Powstańców Warszawskich.
Przechodząc tym samym płynnie do działań wojennych, cofnijmy się nieco w czasie do Wielkiej Wojny.
To właśnie I Wojna Światowa pozostawiła po sobie aż dwa trwałe ślady w postaci cmentarzy.
Cmentarz wojenny nr 394 znajduje się wśród zabudowań dworu. Bardzo widoczny z tego powodu, że ktoś wpadł na pomysł „odnowy” pomnika i pomalował go białą farbą, niszcząc tym samym zabytek.
W tej zbiorowej mogile pochowanych jest 16 żołnierzy austro-węgierskich. Druga wojenna mogiła znajduje się na miejscowym cmentarzu. Nieznana jest dokładna liczba pochowanych tu żołnierzy. Źródła podają liczbę od 6 do 12 osób. Oba cmentarze zaprojektował austriacki architekt Hans Mayr.
W Czulicach coś dla siebie znajdą miłośnicy przyrody. W dworskim parku rośnie ponad 500-letni dąb, będący pomnikiem przyrody.