Zbrojne starcie wojsk polskich z wojskami rosyjskimi, które odbyło się 4 kwietnia 1794 roku pod Racławicami to jedna z najbardziej znanych bitew polskiego oręża.

Bitwę pod Racławicami upamiętniają wielkie dzieła polskich malarzy. W tym monumentalna Panorama Racławicka. Aby jednak poczuć prawdziwy klimat, warto wybrać się do Racławic.
Racławice to wieś w powiecie miechowskim. Pierwszy raz na kartach dziejów pojawia się w 1410 roku. Na stałe do kart naszych dziejów – Racławice wpisały się 4 kwietnia 1794 roku. Doszło wtedy do starcia polsko-rosyjskiego w trwającej już Insurekcji Kościuszkowskiej. Na placu boju starło się ok. 10 000 żołnierzy. Polskim siłami składającymi się z 4000 wojsk liniowy, 1920 kosynierów i pikinierów, którzy mieli do dyspozycji 12 dział, dowodził Tadeusz Kościuszko. Dowódcą armii rosyjskiej był Aleksander Tormasow, który miał pod komendą prawie trzy tysiące żołnierzy (1700 piechoty i 1200 jazdy). Rosjanie również mieli do dyspozycji 12 dział.
Starcie zbrojne wygrali Polacy. Zwycięstwo to nie przyniosło jednak realizacji planów naczelnika, któremu nie udało się przebić do Warszawy.
Bitwa podniosła znacznie morale Polaków, niestety było to ostatni zwycięski zryw Rzeczypospolitej Obojga Narodów, państwa, które rok później na zawsze zniknęło z mapy politycznej świata a Polacy wolność odzyskali dopiero po 123 latach zaborów.

Pole bitwy upamiętnia kopiec na którym znajduje się monumentalny pomnik Bartosza Głowackiego – bohaterskiego, chłopa, kosyniera, który podczas starcia wykazał się brawurową odwagą, zdobywając rosyjskiego działo, gasząc lont własną czapką.

W bliskiej okolicy znajdują się jeszcze dwa warte wspomnienia historyczne miejsca.

Wzgórze Zamczysko -  na którym w XIV wieku rodzina Karwacjanów herbu Zadora, wznosiła siedzibę obronną. Po pierwotnej budowli nie zachował się dziś ślad. Dziś na wzgórzu znajduje się krzyż,  który postawiony został przez młodzież w maju 1918 roku podczas manifestacji patriotycznej zorganizowanej przez Stefana Żeromskiego.

Drugim obiektem znajdującym się w bliskiej okolicy jest willa Walerego Sławka.
Walery Sławek - trzykrotny premier II Rzeczpospolitej – był jedną z barwniejszych postaci życia politycznego w okresie międzywojennym. Bojownik PPS-u, marszałek Sejmu, wolnomularz – domniemany współpracownik wywiadu austro-węgierskiego. Fanatycznie oddany Piłsudskiemu. Swoje życie postanowił zakończyć samobójczą śmiercią 2 kwietnia 1939. Wokół której narosło wiele teorii spiskowych, napędzanych przez fakt, że Sławek samobójstwo próbował popełnić strzałem z browninga -  który nie pozbawił go życia. Mimo podjętej akcji ratunkowej Walery Sławek zmarł dzień później w szpitalu.

tekst/foto: Dariusz Grochal
video: Marcin Strzyżewski