Pałac w Żmigrodzie
Bardzo dobrze znamy historię polskich dworów, które padały ofiarą Armii Czerwonej. Mniej znana jest historia, dworów i pałaców, które dziś znajdują się na terenie Polski a przed II Wojną Światową, były siedzibami niemieckich arystokratów.
Żmigród to niespełna siedmio tysięczne miasteczko leżące 40 kilometrów na północ od Wrocławia.
Główną turystyczną atrakcją miasta jest XVII-wieczny pałac Hatzfeldtów, a właściwie jego ruiny, które stoją w miejscu średniowiecznej twierdzy. Całość otoczona jest zabytkowym parkiem w stylu angielskim założonym w XVIII wieku.
Pierwsze wzmianki o warowni w Żmigrodzie pochodzą z 1296 roku. Murowany zamek powstał w XIV wieku. Żmigrodzki zamek przetrwał dwa pożary (1579 rok i 1605), Wojnę Trzydziestoletnią (kiedy to zastał zamieniony na twierdzę) i oblężenie wojsk szwedzkich w 1640 roku (gdzie obrońcy sprytnym fortelem, polegającym na otwarciu śluz, zatopili szwedzkie armaty znajdujące się na zamarzniętym rozlewiskiem Baryczy)
Pod koniec XVII wieku, zamek stał się własnością rodu von Hatzfeldt. Natychmiast przystąpiono do przebudowy posiadłości. Pierwszy wybudowany w latach osiemdziesiątych XVII wieku pałac, strawił pożar. Drugi pałac, który przetrwał do 1945 roku, to dzieło wrocławskiego mistrza budownictwa Christopha Hancknera. Trwające trzy lata prace budowlane ukończono w 1708 roku. Dwupiętrowy pałac posiadał trzy skrzydła. W połowie XVIII wieku dobudowano jeszcze jedno skrzydło, które stanowiło letnią część pałacu.
W 1813 roku w tzw. Wielkiej Sali doszło do podpisania układu zwanego „Protokół Żmigrodzki”. Ustalenia poczynione z Żmigrodzie przyczyniły się do porażki Napoleona w bitwie pod Lipskiem.
Pałacowe komnaty gościły przy tej okazji, aż trzy koronowane głowy. Swoją obecnością pałac zaszczycili król pruski Fryderyk Wilhelm III, car Aleksander I, następca tronu szwedzkiego - Karol Jan Bernadotte, a także posłowie z Anglii i Austrii.
Koniec piękniej rezydencji nastał w styczniu 1945 roku. Wówczas to nacierająca Armia Czerwona, dokonała spalenia pałacu. Ruiny budowli musiały czekać ponad 60-lat, aby przywrócono im choć cień dawniej świetlności. W latach 2007/2008, przeprowadzono gruntowną renowację zachowanych ruin pałacu. Dziś zabezpieczone, dzięki specjalnie wybudowanej drewnianej konstrukcji można zwiedzać i stanowią piękny plener fotograficzny. W podziemiach pałacu funkcjonuje restauracja. W 2012 roku wybudowano trejaż imitujący drugie skrzydło pałacowe.
Obok ruin pałacu znajduje się dawna zamkowa wieża. Odrestaurowana stanowi dziś siedzibę informacji turystycznej. W wieży funkcjonuje też mini muzeum a na szczycie taras widokowy.
Dariusz Grochal
Tekst/foto: Dariusz Grochal
Video: Marcin Strzyżewski
Źródła:
https://www.polskieszlaki.pl/palac-w-zmigrodzie.htm http://www.zmigrod.com.pl/asp/nowy-protokol-zmigrodzki-podpisany,2,artykul,1,2665 https://www.zamkipolskie.com/zmigr/zmigr.html https://pl.wikipedia.org/wiki/Pa%C5%82ac_w_%C5%BBmigrodzie
foto: Pałac w Żmigrodzie, druga połowa XIX wieku, z teki Aleksandra Dunckera (domena publiczna)