Był 16 czerwca 1787 roku. Król Stanisław August Poniatowski zmierzał po raz ostatni do dawnej stolicy Rzeczypospolitej Obojga Narodów – Krakowa. Na polach wsi Czyżyny, czekała na niego 300-osobowa grupa krakowskich Żydów.

Poprzedni dzień i noc, król Polski spędził w Kościelnikach, gdzie gościł go Eliasz Wodzicki, starosta krakowski. Przyjazd Króla do Krakowa zaplanowany był na sobotę. Żydzi ze względu na zbliżający się szabat udali się na miejsce powitania króla w piątek, czyli w przeddzień przybycia władcy do Krakowa. Noc spędzili pod gołym niebem na czyżyńskich polach, gdzie odprawiono też szabat.

W archiwach można odnaleźć dwa opisy tego nietypowego pochodu

"w liczbie 300, przybrani w popielice, aksamity, jakich używają do bożnic, z 6 baldachimami bogatymi, wszystkie o 4 laskach, oznaczającymi 6 bożnic w mieście ich (Kazimierzu) znajdujących się, z rodałami i 16 proporczykami – potem cechy miast"

„najprzód przed nimi na koniku drewnianym jechał ich błazen, potem szli ich muzykanci, za muzykantami małe żydy z proporcami, potem coraz starsi w latach, potem ich duchowni i starsi, każdy ich stan przedzielał baldach, których było sześć bardzo bogatych”.

Stanisław August Poniatowski, znany z tego, że chętnie zatrzymywał się podczas swoich podróży i wysłuchiwał głosu swoich poddanych, musiał być mile zaskoczony tak liczną żydowską delegacją, która wyszła mu naprzeciw. Niestety Żydzi nie mieli szczęście. Zabrany przez nich błazen, zaczął prezentować przed królem swoje sztuczki, czym spłoszył konia na którym siedział monarcha. Królowi udało się utrzymać na grzbiecie, ale wywołane zamieszanie, sprawiło, że przedstawiciele kahału wbrew swoim oczekiwaniom nie przywitali Stanisława Augusta przemową.

Po niespodziewanym incydencie króla powitał wojewoda krakowski Piotr Małachowski i królewski orszak przez Dąbie ruszył w stronę Krakowa.

------------------------------------------------------------------

Źródła:

Diariusz przyjazdu Najjaśnieszego Stanisława Augusta Króla Polskiego Szczęśliwie Nam Panującego do Miasta Stołecznego Krakowa po widzeniu się z Jozefem II. Cesarzem Rzymsko-Niemieckim, i Katarzyną II Imperatorową Rosyjską. Na Granicy Państwa Swojego.
Filip Lichocki Filip, 1787. Kraków

Dziennik Podróży Króla Jegomości Stanisława Augusta Na Ukrainę i do innych Ziem Koronnych Roku 1787. Dnia 23. Lutego Rozpoczętey, a Dnia 22. Lipca Zakończoney
Adam Naruszewicz, 1788. Warszawa

Opracowania :

Król Stanisław August Poniatowski w Krakowie (1787 r.) – Michał Kozioł
https://www.mec.edu.pl/aktualnosci/krol-stanislaw-august-poniatowski-w-krakowie-1787-r/

Krzysztofory. – Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, nr 35, Kraków 2017